Séminaire ouvert d’histoire économique / Ανοιχτό σεμινάριο οικονομικής ιστορίας
18:00
Η Κύπρος πριν το Κυπριακό: η βρετανική αποικιακή πολιτική στο μεσοπόλεμο και οι ρίζες του κυπριακού προβλήματος
Αλέξης Ράππας Πανεπιστήμιο Koç, Κωνσταντινούπολη
Archives Historiques de l’Université d’Athènes, Skoufa 45 / Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών, Σκουφά 45
En collaboration avec l’université d’Athènes et l’université Panteion
Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πάντειο ΠανεπιστήμιοProgramme 2017-2018
Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πάντειο ΠανεπιστήμιοProgramme 2017-2018
Γιατί η ιδέα μίας ενωμένης Κύπρου παραμένει ακόμα και σήμερα στη σφαίρα της φαντασίας; Η ερώτηση απαιτεί πολύπλευρες και πολυεπίπεδες απαντήσεις από την πλευρά της ιστορικής επιστήμης. Αξιοπρόσεκτο όμως είναι το γεγονός ότι η ιστοριογραφία έχει κυρίως εστιάσει σε δύο περιόδους: στη δεκαετία του 1950, στον αγώνα δηλαδή της ΕΟΚΑ εναντίον των Βρετανών, και στην περίοδο 1963-1974, κατά την οποία επιδεινώνονται οι διακοινοτικές σχέσεις ανάμεσα σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους και, εντέλει, στην τουρκική εισβολή και διχοτόμηση του νησιού.
Αναγνωρίζοντας τη συμβολή αυτής της ιστοριογραφίας στην κατανόηση του Κυπριακού, η εισήγηση θα τονίσει την σημασία μιας προγενέστερης και λιγότερο μελετημένης περιόδου: της δεκαετίας του 1930. Κατά τη περίοδο αυτή, που αρχίζει με την καταστολή της ελληνοκυπριακής ενωτικής εξέγερσης του Οκτωβρίου 1931 (Οκτωβριανά), οι βρετανικές αποικιακές αρχές ακολούθησαν μία ιδιαίτερα φιλόδοξη πολιτική κοινωνικής μηχανικής (social engineering) που συνδύαζε τρείς άξονες. Ο πρώτος αφορούσε την παιδεία και είχε σκοπό να αποκοπούν τα κυπριακά σχολεία από κάθε ιδεολογική και υλική σχέση με την Ελλάδα ή τη Τουρκία ώστε να καλλιεργηθεί μία αυτόνομη κυπριακή ταυτότητα, συμβατή με τις πολιτικές προτεραιότητες της Βρετανίας. Ο δεύτερος άξονας προέβλεπε την προσωρινή αντικατάσταση των θεσμικών παραγόντων με διορισμένες από τους Βρετανούς αρχές, μέχρι να αναπτύξουν οι Κύπριοι αυτό που οι Βρετανοί αποικιοκράτες ονόμαζαν «πολιτική αγωγή». Τέλος, ο τρίτος άξονας επιδίωκε την αγροτική μεταρρύθμιση με σκοπό τη μείωση του αγροτικού χρέους. Ωστόσο, αντί να ενισχύσει, όπως επεδίωκε, τη νομιμοφροσύνη των Κυπρίων, η πολιτική αυτή είχε ως απρόβλεπτη συνέπεια να πολώσει την πολιτική ζωή του νησιού ανάμεσα σε δύο πλευρές με κοινό αντιαποικιακό υπόβαθρο: την εκκλησία και τους εθνικιστές από τη μία και τα εργατικά συνδικάτα που ελέγχονταν από τους κομμουνιστές από την άλλη.
Αναγνωρίζοντας τη συμβολή αυτής της ιστοριογραφίας στην κατανόηση του Κυπριακού, η εισήγηση θα τονίσει την σημασία μιας προγενέστερης και λιγότερο μελετημένης περιόδου: της δεκαετίας του 1930. Κατά τη περίοδο αυτή, που αρχίζει με την καταστολή της ελληνοκυπριακής ενωτικής εξέγερσης του Οκτωβρίου 1931 (Οκτωβριανά), οι βρετανικές αποικιακές αρχές ακολούθησαν μία ιδιαίτερα φιλόδοξη πολιτική κοινωνικής μηχανικής (social engineering) που συνδύαζε τρείς άξονες. Ο πρώτος αφορούσε την παιδεία και είχε σκοπό να αποκοπούν τα κυπριακά σχολεία από κάθε ιδεολογική και υλική σχέση με την Ελλάδα ή τη Τουρκία ώστε να καλλιεργηθεί μία αυτόνομη κυπριακή ταυτότητα, συμβατή με τις πολιτικές προτεραιότητες της Βρετανίας. Ο δεύτερος άξονας προέβλεπε την προσωρινή αντικατάσταση των θεσμικών παραγόντων με διορισμένες από τους Βρετανούς αρχές, μέχρι να αναπτύξουν οι Κύπριοι αυτό που οι Βρετανοί αποικιοκράτες ονόμαζαν «πολιτική αγωγή». Τέλος, ο τρίτος άξονας επιδίωκε την αγροτική μεταρρύθμιση με σκοπό τη μείωση του αγροτικού χρέους. Ωστόσο, αντί να ενισχύσει, όπως επεδίωκε, τη νομιμοφροσύνη των Κυπρίων, η πολιτική αυτή είχε ως απρόβλεπτη συνέπεια να πολώσει την πολιτική ζωή του νησιού ανάμεσα σε δύο πλευρές με κοινό αντιαποικιακό υπόβαθρο: την εκκλησία και τους εθνικιστές από τη μία και τα εργατικά συνδικάτα που ελέγχονταν από τους κομμουνιστές από την άλλη.
CONTACTSSophia Zoumboulaki
Assistante administrative pour la Direction des Études
sophia.zoumboulaki@efa.gr
+ 30 210 36 79 904
Assistante administrative pour la Direction des Études
sophia.zoumboulaki@efa.gr
+ 30 210 36 79 904
Nolwenn Grémillet
Communication
nolwenn.gremillet@efa.gr
+ 30 210 36 79 943