Séminaire ouvert d’histoire économique / Ανοιχτό σεμινάριο οικονομικής ιστορίας

18:00

Έλληνες κλεφταρματολοί, αλβανοί στασιαστές και το ζήτημα των ελληνοθωμανικών συνόρων, 1829-31

Βασίλης Γούναρης Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Archives Historiques de l’Université d’Athènes , Skoufa 45 / Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών, Σκουφά 45

En collaboration avec l’université d’Athènes, l’université Panteion et Alpha Bank
Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πάντειο Πανεπιστήμιο και η Alpha BankProgramme 2017-2018

---

Την περίοδο 1829-1831, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης από τον Ιωάννη Καποδίστρια και ενώ η Ελληνική Επανάσταση έκλεινε τον κύκλο της, το σύνορο της νέας ελληνικής επικράτειας παρέμενε ασαφές. Με το 4ο πρωτόκολλο του Λονδίνου, τον Φεβρουάριο του 1830 αναθεωρήθηκε το όριο της Συνθήκης της Αδριανουπόλεως, που είχε τεθεί τον Σεπτέμβριο του 1829 και του 3ου Πρωτοκόλλου (Μάρτιος 1829), αφήνοντας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία την Αιτωλία και την Ακαρνανία. Η αμφιβολία για το μέλλον της ζώνης αυτής αλλά και το τέλος των εχθροπραξιών προκαλούσε την κινητικότητα της ένοπλης τάξης που διαφέντευε την κεντρική και δυτική Ελλάδα και είχε σηκώσει το βάρος των επιχειρήσεων, των κλεφταρματολών από τη μια και των αλβανών μπέηδων από την άλλη. Αγνοώντας το μέλλον του τόπου τους, οι έλληνες κλεφταρματολοί έπρεπε να επιλέξουν την κατάλληλη στάση απέναντι στον Κυβερνήτη Καποδίστρια, από τη μια, που τους πρόσφερε μια αμφίβολη καριέρα στον τακτικό στρατό, και τον Κιουταχή από την άλλη που επανίδρυε τα αρματολίκια. Για τους Αλβανούς ο νέος τακτικός στρατός (1826 κ.ε), δεν αποτελούσε επιλογή. Ήταν η καταστροφή του μισθοφορικού τους συστήματος, πάνω στο οποίο ήταν χτισμένη η κοινωνία και η ευημερία τους. Προς την καχεξία τους οδηγούσε επίσης η ταπεινωτική συνθηκολόγηση και η απώλεια της Ρούμελης, ενώ το ύψος των απλήρωτων αμοιβών ήταν δυσθεώρητο. Μήπως ήταν καιρός να ακολουθήσουν το ελληνικό παράδειγμα; Τόσο οι έλληνες καπεταναίοι, όσο και οι Αλβανοί έβλεπαν πως το νέο σύνορο ήταν μια ευκαιρία να διαπραγματευτούν τη θέση τους με την κεντρική εξουσία όσο τους έπαιρνε, πριν τους προλάβουν οι εξελίξεις. Η κεντρική εξουσία και στις δυο πλευρές των συνόρων είχε επίγνωση των κινδύνων, όπως και μιας ακόμη σημαντικής παραμέτρου, της διεθνούς διπλωματίας, στην οποία ήταν εκτεθειμένη. Οι επικίνδυνοι πολεμιστές ήταν συνάμα σύμμαχοι και εχθροί. Σύμμαχοι εναντίον του κοινού εχθρού και εχθροί του δικού τους κράτους. Χρειαζόταν εφευρετικότητα. Θα προσπαθήσω με την παρουσίαση αυτή να δείξω τους τρόπους με τους οποίους κινήθηκαν τόσο οι πολεμιστές όσο και οι πολιτικοί σε έναν νέο κόσμο, όπου σημείο αναφοράς ήταν το σύνορο που θα διέκρινε για πρώτη φορά τις δυο επικράτειες.

CONTACTSSophia Zoumboulaki
Assistante administrative pour la Direction des Études
sophia.zoumboulaki@efa.gr
+ 30 210 36 79 904

Nolwenn Grémillet
Communication
nolwenn.gremillet@efa.gr
+ 30 210 36 79 943